TỔNG QUAN VỀ THƯỚC CẶP VÀ QUY TRÌNH HIỆU CHUẨN

Thước cặp là dụng cụ đo tương đối chính xác, được sử dụng nhiều trong các ngành nghề chủ yếu như cơ khí chế tạo, nhựa, gỗ hay nhôm kính… Cùng Unitek Lab tìm hiểu sâu về thiết bị này và quy trình hiệu chuẩn thước cặp cụ thể thông qua bài viết sau nhé!

1. Thước cặp là gì?

Thước cặp hay còn gọi là thước kẹp là một trong những thiết bị đo độ dài được sử dụng nhiều. Thước cặp (thước kẹp) là dụng cụ đo đa dụng, được dùng đo kích thước ngoài, kích thước trong, đo chiều sâu với độ chính xác cao, tương đối dễ sử dụng.

Phân loại thước cặp

Thước cặp thường được phân loại theo kiểu đọc:

  • Thước cặp điện tử (digital caliper) là loại chính xác nhất
  • Thước cặp đồng hồ (dial caliper)
  • Thước cặp cơ khí (vernier caliper)

2. Cấu tạo

2.1. Loại thước điện tử:

Khi nhắc đến thiết bị đo lường cơ khí thì thước đo điện tử là cái tên không thể bỏ qua. Hầu hết các loại thước cặp đều được thiết kế chắc chắn, cứng cáp và có màn hình hiển thị LCD giúp người dùng dễ dàng quan sát và đọc kết quả.

Thông thường, thước cặp điện tử phổ biến nhất vẫn là loại 150mm, 200mm, 300mm, kích thước đo càng lớn thì sẽ có thêm nhiều tiêu chí khắt khe hơn.

2.2. Loại thước đồng hồ

Thước cặp đồng hồ (Dial Caliper) hay còn gọi là “thước kẹp đồng hồ” là một dụng cụ đo lường chiều dài dựa trên du xích dùng để đo kích thước bên trong, kích thước bên ngoài, đo khoảng cách bật, đo chiều sâu của các chi tiết hay vật mẫu với độ chính xác cao.

2.3. Loại thước cơ khí

Thước cặp cơ khí (Vernier Caliper) hay còn gọi là ”thước cặp du xích” hoặc ”thước kẹp cơ khí” là một dụng cụ đo lường chiều dài dựa trên du xích do nhà toán học người Pháp Pierre Vernier phát minh năm 1631, dùng để đo kích thước bên trong, kích thước bên ngoài, đo khoảng cách bật, đo chiều sâu của các chi tiết hay vật mẫu với độ chính xác cao.

Thước cơ khí loại cấu tạo đơn giản nhất, hoạt động dựa trên thanh khắc chính và ngàm kẹp khắc vạch phụ. Cách đọc là sự kết hợp giữ vị trí vạch 0 trên thước phụ so với thước chính, sau đó tìm vị trí trùng nhau dựa vạch chính và vạch phụ, như mô tả bên dưới:

Các lưu ý khi sử dụng thước cặp

 – Dùng một lượng nhỏ dầu để lau bề mặt tham chiếu của thiết bị.

 – Di chuyển thanh trượt dọc theo thân chính để kiểm tra xem thanh trượt có di chuyển nhẹ nhàng mà không bị ép/kẹp chặt không.

– Đóng bề mặt đo sau khi lau sạch và kiểm tra như sau:

Mặt đo ngoài: Trong tình trạng tốt nếu không có ánh sáng lọt qua khe giữa hai mặt khi đưa ra ánh sáng. Nếu có gờ hay bụi bẩn trên bề mặt thì hai bề mặt sẽ không khít nhau và ánh sáng có thể lọt qua.

Mặt đo trong: Trong tình trạng tốt nếu chỉ nhìn thấy rất ít ánh sáng lọt qua khe giữa hai mặt khi đưa ra ánh sáng.

Trong khi sử dụng, đảm bảo dùng lực ổn định trong quá trình đo, và đo vật ở vị trí gần phần gốc của mỏ cặp nhất như hình

Không đo vật có mặt đo bị nghiêng.

3. Ứng dụng của thước cặp

Thước cặp là dụng cụ thường được sử dụng trong nhiều công việc khác nhau: cơ khí chế tạo, điện tử, xây dựng, kiến trúc…với các chức năng đo cụ thể như hình dưới:

Chính vì thước cặp xuất hiện rất nhiều trong các lĩnh vực đo lường trong sản xuất, chế tạo, xây dựng…đòi hỏi sự đảm bảo chính xác nhằm đưa ra những kết quả đo tin cậy. Vì vậy việc hiệu chuẩn định kỳ ngoài việc đảm bảo sự ổn định chính xác, mà còn giúp phát hiện các thiết bị lỗi, hư hỏng để tránh ảnh hưởng đến các hoạt động sản xuất.

Quy trình hiệu chuẩn thước cặp

Nguồn tham khảo: DLVN 119 :2003

1. Các phép hiệu chuẩn

– Kiểm tra bên ngoài: sử dụng mắt thường, kính lúp.

– Kiểm tra kỹ thuật.

– Kiểm tra đo lường.

+ Kiểm tra vị trí “0”: dùng mắt thường, kính lúp.

+ Kiểm tra số chỉ của thước: dùng bộ căn mẫu cấp chính xác 0, phạm vi đo (1,0005 ~100) mm và bộ Chuẩn bậc, phạm vi đo (0 ~ 600) mm

2. Điều kiện hiệu chuẩn:

Nhiệt độ: (20 ± 2) ºC và Độ ẩm: (50 ± 15) %RH.

​3 Chuẩn bị hiệu chuẩn

– Lau sạch thước cặp bằng dung dịch làm sạch (xăng công nghiệp hoặc các dung môi tương đương).

– Đặt thước cặp và phương tiện chuẩn trong điều kiện hiệu chuẩn không ít hơn 1 giờ.

4 Tiến hành hiệu chuẩn

4.1 Kiểm tra bên ngoài

Phải kiểm tra bên ngoài theo các yêu cầu sau đây:

– Đối với thước cặp cơ khí:

+ trên mặt đo của thước không được có những vết xước, han rỉ, lồi lõm và những hư hỏng khác làm ảnh hưởng đến tính năng sử dụng của thước;

+ các vạch khắc trên thang thước phải rõ ràng, đều đặn và vuông góc với mép thước.

+ trên thước cặp phải ghi rõ: giá trị độ chia và ký hiệu cơ sở chế tạo.

– Đối với thước cặp điện tử: các chữ số trên màn hình hiển thị phải rõ ràng, không đứt nét.

 4.2 Kiểm tra kỹ thuật

Phải kiểm tra kỹ thuật theo các yêu cầu sau đây:

– Đối với thước cặp cơ khí:

+ khung trượt và khung điều chỉnh tế vi phải di chuyển nhẹ nhàng trên toàn bộ phạm vi đo của thước;

+ vít hãm phải giữ chặt khung trượt trên thước chính ở bất kỳ vị trí nào. Khi xiết chặt vít hãm khe sáng giữa hai mỏ đo không được thay đổi.

– Đối với thước cặp điện tử: bộ phận hiển thị phải làm việc bình thường.

4.3 Kiểm tra đo lường

Thước cặp được kiểm tra đo lường theo trình tự nội dung, phương pháp và yêu cầu sau đây:

Kiểm tra vị trí “0”

Đưa thước cặp về vị trí “0”, quan sát khe sáng được tạo bởi hai mỏ đo, nếu không có khe sáng giữa hai mỏ đo là thước đạt yêu cầu.

 Kiểm tra số chỉ của thước

– Đối với thước cặp khi đo ngoài:

Đặt căn mẫu vào giữa hai mặt đo, đo tại 3 vị trí dọc theo chiều dài của mặt đo, ghi số chỉ tương ứng của thước cặp với kích thước của căn mẫu.

– Đối với thước cặp khi đo trong:

Dùng căn mẫu và bộ gá căn mẫu để tạo kích thước đo trong, có kích thước tương ứng với kích thước cần kiểm trên thước. Dùng mỏ đo trong để đo kích thước “đo trong” ba lần. Ghi số chỉ tương ứng của thước.

– Đối với thước cặp khi đo sâu:

Dùng căn mẫu để tạo kích thước tương ứng với kích thước cần kiểm trên thước là 10 mm và 20 mm. Dùng đầu đo sâu để đo kích thước “đo sâu” ba lần cho mỗi căn mẫu. Ghi số chỉ tương ứng của thước vào biên bản hiệu chuẩn.

Thước cặp sau khi hiệu chuẩn xong sẽ được dán tem, cập chứng nhận hiệu chuẩn kèm theo thông báo kết quả hiệu chuẩn.

Cuối cùng, thước cặp sẽ được dán tem hiệu. Chu kỳ hiệu chuẩn đề nghị là 01 năm.

Chính vì thước cặp xuất hiện rất nhiều trong các lĩnh vực đo lường trong sản xuất, chế tạo, xây dựng…đòi hỏi sự đảm bảo chính xác nhằm đưa ra những kết quả đo tin cậy. Vì vậy việc hiệu chuẩn định kỳ ngoài việc đảm bảo sự ổn định chính xác, mà còn giúp phát hiện các thiết bị lỗi, hư hỏng để tránh ảnh hưởng đến các hoạt động sản xuất. Nếu quý khách có nhu cầu hiệu chuẩn thước cặp nhanh chóng, chính xác và đáng tin cậy, vui lòng liên hệ với PTN UniLab theo thông tin sau :

Email : lab@uni-lab.com.vn

Hotline : 094.699.9975